Αρχή της σχολικής χρονιάς και τα βιβλία μπαίνουν σε πρώτο πλάνο.Πώς θα αγαπήσει το παιδί το σχολικό βιβλίο και τις υποχρεώσεις του που συνδέονται με αυτό;Μπορεί η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας στο σχολείο και η αγάπη στη λογοτεχνία να δημιουργήσει και συνεπείς μαθητές;
Α.Τα σχολικά εγχειρίδια και η μελέτη στο σπίτι.
Δεν πρόκειται,φυσικά για τα βιβλία που διάλεγαν το καλοκαίρι τα ίδια τα παιδιά για να περιηγηθούν και να απολαύσουν ή και να τα αφήσουν μισοτελειωμένα,ανάλογα αν κάλυπταν ή όχι τα ενδιαφέροντά τους.
Τα σχολικά εγχειρίδια αποτελούν το κατεξοχήν μέσο εξαναγκασμού ανάγνωσης και συχνά αποστήθισης του περιεχομένου τους από τον μικρό μαθητή –αναγνώστη.
Τι γίνεται,λοιπόν,όταν ο μαθητής καλείται να μελετήσει και συχνά να αποστηθίσει τη διδακτέα ύλη των βιβλίων ώστε να κερδίσει την επιβράβευση δασκάλων,γονέων και να ανταμειφθεί με το πολυπόθητο άριστα;
Είναι συχνό το φαινόμενο της "σχολικής βαρεμάρας" και όχι μόνον από τους μαθητές που αντιμετωπίζουν μαθησιακά προβλήματα.Ας μην αγνοούμε το γεγονός ότι τα παιδιά κάθε σχολικής ηλικίας έχουν πια συνηθίσει (μέχρις εθισμού,συχνά) την ταχύτητα και την εναλλαγή ειδήσεων και εικόνων στις περιηγήσεις τους στο διαδίκτυο,με αποτέλεσμα η προσήλωσή τους σε ένα κείμενο που συχνά δεν άπτεται των ενδιαφερόντων τους να είναι δύσκολη.
Επιβάλλεται,λοιπόν,από τον κάθε εκπαιδευτικό,να βρει τρόπους,ώστε να κάνει ενδιαφέροντα τα σχολικά εγχειρίδια,από τους μαθητές να έχουν επισταμένη της προσοχή τους στην ώρα της παράδοσης και από τους γονείς να προσφέρουν τις κατάλληλες συνθήκες μελέτης,ώστε στο σπίτι να γίνεται εμπέδωση της ύλης.
Το πρώτο βήμα θα γίνει από το εκπαιδευτικό,ο οποίος θα εξηγήσει από την αρχή στα παιδιά τι ακριβώς προσφέρει κάθε βιβλίο.’Ετσι ο μαθητής θα ξέρει εκ προοιμίου τι θα αντιμετωπίσει και δεν θα χάνεται στο χάος της ύλης.Αυτό προϋποθέτει ότι ο ίδιος έχει πλήρη κατάρτιση κι έχει περιηγηθεί στην ύλη που θα διδάξει στην τάξη του.
Το δεύτερο βήμα γίνεται από τον ίδιο τον μαθητή ,ο οποίος φεύγοντας από το σχολείο θα πρέπει να έχει κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό αυτό που παραδόθηκε και θα πρέπει να μελετήσει στο σπίτι,ώστε να εξεταστεί και να αξιολογηθεί την επόμενη φορά.
Το τρίτο και εξίσου σημαντικό βήμα γίνεται στο σπίτι.Το παιδί θα πρέπει να έχει προγραμματισμό,κατάλληλο περιβάλλον και ανάλογες ψυχολογικές συνθήκες,ώστε να μελετά απερίσπαστο,με ηρεμία και σε ώρες που αποδίδει.Ανασχετικοί παράγοντες είναι οι εντάσεις,η γονεϊκή αδιαφορία αλλά και η υπερπροστασία.
Σε ένα σχολικό περιβάλλον αρκετά ανταγωνιστικό,ο εκπαιδευτικός οφείλει να βρει τρόπους ώστε οι μαθητές να αγαπήσουν το διάβασμα οι δε γονείς οφείλουν να ολοκληρώσουν τον στόχο αυτό με την πολύτιμη συμβολή τους.
Η βιβλιογραφία προσφέρει πολύ υλικό με συμβουλές- «συνταγές» σε γονείς,εκπαιδευτικούς και παιδιά ώστε να αγαπήσουν τα παιδιά το διάβασμα.Γνωρίζουμε,ωστόσο,ότι πέρα και πάνω από συμβουλές,αυτό που χρειαζόμαστε είναι προγραμματισμός και συνέπεια όλους.
Β.Τα λογοτεχνικά βιβλία( η φιλαναγνωσία στο σχολείο)
Δεν μπορεί, ωστόσο,να νοηθεί σχολικό περιβάλλον που να μην καλλιεργεί την αγάπη για την ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων.Το παιδί, που είναι στο στάδιο της διαμόρφωσης του κοινωνικο-ψυχικού του κόσμου, αναζητάει τα μηνύματα εκείνα που θα του δείξουν το δρόμο και θα του δώσουν κάποιες γενικές κατευθυντήριες γραμμές, κι έτσι ρουφάει άπληστα αυτά που έχει να του δώσει το βιβλίο.
Με τα βιβλία συμβαίνει ό,τι και με τους ανθρώπους: ένας μικρός αριθμός είναι πολύ σημαντικά και τα υπόλοιπα χάνονται στο πλήθος,κατά τον Ουγκώ.
Μέσα από πολλαπλές ψυχικές διεργασίες βγάζει τα συμπεράσματά του, αναπτύσσει την κρίση του, έρχεται αντιμέτωπο με τους φόβους, τις επιθυμίες και τις συγκρούσεις του και, τελικά, ισορροπεί μέσα από την "περιπέτεια" της ανάγνωσης.αναφέρει η ψυχολόγος κ.Λίζα Βάρβογλη.
Η φιλαναγνωστική πρακτική στο σχολείο είναι εκείνη η διαδικασία η οποία συντελεί στη δημιουργία μιας κοινότητας αναγνωστών και διαμορφώνει προοδευτικά τον ουσιαστικό, το λειτουργικό, το δημιουργικό εν τέλει τον εν δυνάμει κριτικό αναγνώστη στον οποίο το διάβασμα θα είναι μια πράξη σύμφυτη με τα ενδιαφέροντά του και την ανάγκη του να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο. Οι δραστηριότητες ανάγνωσης προσφέρουν τη δυνατότητα της διαμόρφωσης ενός αναγνώστη ο οποίος: διαλέγει τα βιβλία του, αφιερώνει χρόνο στην ανάγνωση βιβλίων και στη συζήτηση για αυτά, σχολιάζοντάς τα ανάλογα με τις εμπειρίες του και προτείνοντας βιβλία o ένας στον άλλο. Οι δραστηριότητες φιλαναγνωσίας που προάγονται μέσα από το παιχνίδι και την αισθητική απόλαυση και πραγματοποιούνται σε μια ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης και ενθάρρυνσης, αυθορμησίας, συνεργασίας, επικοινωνίας και αλήθειας
"Το διάβασμα είναι όπως η τροφή και το νερό. Το πνεύμα που δεν διαβάζει χάνει βάρος, όπως ένα σώμα που δεν τρώει",είπε ο Ουγκώ.
Η ένταξη των βιβλίων στη ζωή της τάξης με κάθε αφορμή, μαθαίνει στα παιδιά ότι το διάβασμα αποτελεί ένα απαραίτητο και σημαντικό μέρος της καθημερινότητας.
Πριν προτείνουμε ένα βιβλίο στους μαθητές και στις μαθήτριές μας, ας αναρωτηθούμε πώς και τι διαλέγουμε για να διαβάσουμε εμείς οι ίδιοι/οι ίδιες. Ας ακούσουμε τις εμπειρίες, τις προσδοκίες των παιδιών.
Οι εκπαιδευτικοί είμαστε συναναγνώστες και παράλληλα εμψυχωτές, διαμεσολαβητές μεταξύ του παιδιού και του κόσμου των βιβλίων.Σεβόμαστε και διαφυλάττουμε την όποια ατομική, πολιτισμική και κοινωνική εμπειρία των μαθητών και μαθητριών μας και την αναγνωστική ιστορία τους και μέσω της φιλαναγνωσίας την εμπλουτίζουμε. (Από το βιβλίο 1001 δραστηριότητες να αγαπήσω το βιβλίο,απόσπασμα)
Η δημιουργία ενός καλού αναγνώστη και ακροατή θα δημιουργήσει έναν καλό αναγνώστη λογοτεχνικών αλλά και σχολικών βιβλίων.
Εξάλλου,όπως είπε και ο Προυστ:
"Δεν υπάρχουν ίσως ημέρες της παιδικής μας ηλικίας που να τις ζήσαμε τόσο απόλυτα, όσο εκείνες που πιστέψαμε ότι τις αφήσαμε να φύγουν χωρίς να τις ζήσουμε, εκείνες που τις περάσαμε με ένα βιβλίο αγαπημένο"
Σχετική βιβλιογραφία.
1001 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΑΠΗΣΩ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ,Φιλίπ Μπρασέρ,μετάφραση:Εύη Γεροκώστα(νέα έκδοση,2014)
Εκδόσεις: ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Σκοπός αυτού του βιβλίου δεν είναι να μάθουμε απλώς στα παιδιά να διαβάζουν, αλλά ν΄ αγαπούν τα βιβλία.
Πως; Με τη ζωγραφική, το παιχνίδι, την έρευνα, τη συζήτηση, τη μίμηση... κι όλα αυτά με αφετηρία ένα βιβλίο!
Ένα έξυπνο και πρωτότυπο εργαλείο για τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς.
"Το βιβλίο που θα σε κάνει να αγαπήσεις τα βιβλία,εκδ.Πατάκη(για παιδιά και ενήλικες)"
Ποτέ δεν σου κρατάει μούτρα. Σε βοηθάει να κατανοήσεις τον κόσμο και να κυνηγήσεις τα όνειρά σου. Αυτά και άλλα πολλά και φυσικά... διατηρείται πάντα φρέσκο. Ας μη γελιόμαστε: όσα βιβλία και να καταβροχθίσεις δεν θα πάρεις ούτε ένα γραμμάριο. Ενα διασκεδαστικό βιβλίο για τις χαρές και τα οφέλη της ανάγνωσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου