Μετά από 118 χρόνια Κλείνει και το τελευταίο βιβλιοπωλείο «Ελευθερουδάκης"

Μετά από 118 χρόνια 

Κλείνει και το τελευταίο βιβλιοπωλείο «Ελευθερουδάκης"

(Επιμέλεια:Χαριτίνη Μαλισσόβα)

Μετά το κλείσιμο του Παπασωτηρίου  το κλείσιμο του παραδοσιακού βιβλιοπωλείου στο κέντρο της Αθήνας φέρνει στην επιφάνεια τα πολυετή  προβλήματα στο χώρο του βιβλίου.

Η ανακοίνωση της εγγονής του ιδρυτή όρισε την ημερομηνία για το τέλος: στις 30 Σεπτεμβρίου κλείνει και το βιβλιοπωλείο της Πανεπιστημίου. Είναι μια ιστορική υποχώρηση για την Αθήνα που για πρώτη φορά από το 1898 δεν θα έχει «Ελευθερουδάκη»

"Την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016 θα σημάνει για το βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκη ένα τέλος και ταυτόχρονα μία (νέα) αρχή. Μετά από λειτουργία πάνω από 100 χρόνια στο χώρο του βιβλίου και 21 χρόνια στην οδό Πανεπιστημίου στο κέντρο της Αθήνας, κλείνουμε το βιβλιοπωλείο μας και σκεφτόμαστε “έξω από το κουτί”, συμμετέχουμε στο διεθνή προβληματισμό με θέμα το βιβλίο και προετοιμαζόμαστε για το επόμενο μας “βιβλιοπωλείο”, αλλά αρνούμαστε να το κάνουμε, όσο δεν υπάρχει θετικό και σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα μας,αναφέρει σε ανάρτηση στη σελίδα της επιχείρησης στο facebook η κ.Σοφίκα Ελευθερουδάκη.

Και συνεχίζει:

Γιατί το κάνουμε;Ας πάμε λίγο πίσω.

Αρχικά, υπήρχε ο βωβός κινηματογράφος. Ακολούθησαν οι πρώτες ομιλούσες ταινίες και ελάχιστοι πίστεψαν στο μέλλον τους. Τελικά όμως, επέζησαν. ‘Επειτα, ανακαλύψαμε το βίντεο και αρχίσαμε να νοικιάζουμε ταινίες για να τις βλέπουμε ξαπλωμένοι στον καναπέ. Πολλοί προείδαν το τέλος των κινηματογράφων. Όμως οι κινηματογράφοι άλλαξαν – και επέζησαν. Το περιτύλιγμα άλλαξε, όχι όμως το προϊόν μέσα σ’αυτό.

Πολλοί από μας μεγαλώσαμε με τα 45άρια και τα 33 LP μουσικής. Ακολούθησαν οι κασέτες, ακόμη και οι ειδικές κασέτες αυτοκινήτου. Τα Walkmans των 80’ς έδωσαν τη σειρά τους στα ipods και αυτά έγιναν με τη σειρά τους κάτι άλλο. Το περιτύλιγμα άλλαξε, το προϊόν παρέμεινε.

Στο χώρο του βιβλίου, για πολλά χρόνια δε φαινόταν να αλλάζει τίποτα. Ώσπου έγινε η επανάσταση με το πρώτο μεγάλο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο. Ακολούθησαν τα ηλεκτρονικά βιβλία. Ο κόσμος έλεγε ότι ήρθε το τέλος του χάρτινου βιβλίου. Στο μεταξύ, οι βιβλιοθήκες ανά τον κόσμο μοιάζουν όλο και περισσότερο με βιβλιοπωλεία. Ένας κόσμος άνω κάτω…

Τελικά, πώς θα είναι οι νέοι χώροι που θα φιλοξενούν βιβλία; Θα είναι βιβλιοπωλεία; Βιβλιοθήκες; Βιβλιοθηκοπωλεία; Εκδοτικοί χώροι; Κάτι άλλο;

Θα το ανακαλύψουμε μαζί όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή,ολοκληρώνει την ανακοίνωσή της.

Σημειώνεται ότι ο ιστότοπος του Ελευθερουδάκη books.gr συνεχίζει να λειτουργεί.

Η κατάργηση της ενιαίας τιμής, τα λογής μπαζάρ (αρκετά από αυτά αμφιβόλου αξίας), η διείσδυση του Διαδικτύου και η αποσπασματικότητα της πληροφορίας που προσφέρει, οι αυτοεκδόσεις, αλλά πάνω από όλα η αδιαφορία της Πολιτείας για το βιβλίο (μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει μια ολοκληρωμένη και άμεσα εφαρμόσιμη πολιτική που θα περιλαμβάνει όλους τους φορείς του βιβλίου), έδωσαν και θα συνεχίσουν να δίνουν πολλές χαριστικές βολές

Υπάρχουν μικρά και μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία που αντέχουν και έχουν μετεξελιχθεί σε εστίες πολιτισμού, σε τόπους γιορτής για τους βιβλιόφιλους. Όλα τούτα είναι ιδιωτικές πρωτοβουλίες – είναι παυσίπονα σε μια ανοιχτή  πληγή,γράφει ο Διονύσης Μαρίνος 

για το ίδιο θέμα στο protagon. 

Οντως οι εποχές άλλαξαν, ο κόσμος ήρθε τα πάνω κάτω, το βιβλίο διαβάζεται πια αλλιώς, ήρθε και η κρίση που έκλεισε 450 βιβλιοπωλεία σε τέσσερα χρόνια, θυμόμαστε και την «Εστία» που έβαλε λουκέτο το 2013 – αλλά για να λέμε και του στραβού το δίκιο, τα Public μια χαρά τα καταφέρνουν και πουλούν βιβλία.

Σε άλλη (ηλεκτρονική) δημοσίευση το Protagon αναφέρει χαρακτηριστικά:

"Τι συνέβη στον «Ελευθερουδάκη»; Είναι κοινό μυστικό ότι η υπερανάπτυξη της αλυσίδας που έφθασε να μετρά 21 καταστήματα αποδείχτηκε σπάταλη και ανίκανη να διαβλέψει όχι την οικονομική κρίση – αυτήν μεταξύ μας, δεν την πρόβλεψε κανείς – αλλά την αλλαγή του τρόπου «κατανάλωσης» των βιβλίων από τους αναγνώστες. Στον καιρό των ηλεκτρονικών βιβλιοπωλείων, του Amazon και του Kindle, δεν πρέπει απλά να το εύχεσαι – πρέπει να σκεφτείς όντως «εκτός κουτιού» και να προσφέρεις πολυδιάστατες εμπειρίες στους πελάτες σου για να τους κρατήσεις. Και ο «Ελευθερουδάκης» δεν το έκανε επαρκώς.

Η κυρία Ελευθερουδάκη είπε ότι «η πενταετία 1995-2000 ήταν ίσως η πιο φωτεινή περίοδος» – συμπτωματικά ήταν η ίδια περίοδος που η χώρα και οι αριθμοί της κάλπαζαν στους τρελούς ρυθμούς του Χρηματιστηρίου… Και όταν τα χρήματα της ευμάρειας χάθηκαν, άρχισε να πλησιάζει το τέλος.

Η φίρμα «Ελευθερουδάκη» που άντεξε δύο παγκόσμιους πολέμους, μια Κατοχή, έναν Εμφύλιο, μια Χούντα, κλείνει και το τελευταίο της βιβλιοπωλείο στην εποχή των capital controls. Αν και δεν μπορεί να ευθύνονται μόνο αυτά.

Το 2014, αρκετά πριν από το σοκ της επιβολής περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, η «Ελευθερουδάκης», μετρούσε ανοίγματα εκατομμυρίων ευρώ – μόνο οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της άγγιζαν τα €15 εκατ. και είχε υποβάλλει αίτηση πτώχευσης και υπαγωγής στο άρθρο 99. Οταν οι εκδοτικοί οίκοι – δύσπιστοι για το αν θα πάρουν τα χρήματά τους μετά και την αίτηση υπαγωγής της εταιρείας στον Πτωχευτικό Κώδικα τον Νοέμβριο του 2014 – άρχισαν να περιορίζουν δραστικά τις ροές των βιβλίων προς το ιστορικό βιβλιοπωλείο, ήταν πια θέμα χρόνου να έρθει το τέλος. Αν δεν έχεις βιβλία να πουλήσεις, στοιχειώδες, δεν είσαι βιβλιοπωλείο. Λυπηρό για μια φίρμα που διέτρεξε τρεις αιώνες…

Ο συμβολισμός όμως είναι ισχυρός. Και το σοκ επίσης. Θα είναι η πρώτη φορά από το 1898 που δεν θα υπάρχει βιβλιοπωλείο «Ελευθερουδάκης» 

Οπως σημείωσε η «Καθημερινή» στο ρεπορτάζ του Νίκου Βατόπουλου,«συμβολικά και μόνο, η απουσία έχει ένα ειδικό βάρος. Οχι μόνο γιατί είναι μία ελληνική οικογενειακή επιχείρηση που προήλθε από την αστική αναγέννηση του 19ου αιώνα, αλλά και γιατί είχε διάρκεια και συνέχεια και ακολούθησε πιστά τα διαγράμματα της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Επί δεκαετίες στην πλατεία Συντάγματος ο “Ελευθερουδάκης”, από τον ιδρυτή Κώστα Ελευθερουδάκη, τον γιο Γιώργο Ελευθερουδάκη, τη σύζυγο Βιργινία και τις θυγατέρες Σοφίκα και Μαρίνα, ήταν συνυφασμένος με τους κύκλους της αθηναϊκής ιστορίας».

Ας ευχηθούμε ότι η κατάσταση αυτή δεν αποτελεί τη συνέχεια ενός μεγάλου ντόμινο που στο πέρασμά του θα σαρώσει και άλλα βιβλιοπωλεία.

Ίσως να σημαίνει μια νέα εποχή για τον τρόπο διάθεσης των βιβλίων στην αγορά.

Ίσως,αν δεν είναι ήδη αργά,να πρέπει να γίνει μια σοβαρή συζήτηση από τους εκδότες και το κράτος.

Τα βιβλιοπωλεία  είναι σημαντικότατος πολιτιστικός πυρήνας και ένδειξη του πολιτισμικού επιπέδου ενός λαού.